De krant besteedde aandacht aan het feit dat het Nationaal Archief, de namen en verhoren van ongeveer 2100 Engelandvaarders online te bekijken zijn. In deze index staan ook de vier namen uit de voormalige gemeente Ten Boer; Albert Kolk, Jan Kraijema, Mattheus Mulder en Johan Rusthoven.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog reisde een aantal (verzets)mensen in het geheim naar Engeland om te helpen in de strijd tegen de Duitse bezetter. Deze mensen noemen we Engelandvaarders. Engelandvaarders bereikten Engeland via verschillende routes: er was een Noordelijke route via Zweden en een Zuidelijke route via Spanje en Portugal, of via Zwitserland. Slechts weinigen reisden rechtstreeks per schip vanuit Nederland naar Engeland (Noordzeeroute). Een enkeling ging via de Oostelijke route, die via de Sovjet-Unie liep.In Engeland werden de Engelandvaarders verhoord door de Britse veiligheidsdienst MI5 en daarna door de Nederlandse veiligheidsdienst. De verhoren van de Nederlandse veiligheidsdienst zijn bewaard gebleven. Deze verhoren vormen de basis van de index Reizen van Engelandvaarders. De verhoren zijn online te bekijken.
Verschillende routes naar Engeland
Er waren verschillende manieren om in Engeland te komen. Een op de tien Engelandvaarders lukte het om met een bootje via de Noordzee de overkant te bereiken. Ongeveer zestig procent nam de Zuidelijke route via België, Frankrijk, Spanje en Portugal, soms met een tussenstop in het neutrale Zwitserland. Een andere veel gebruikte route was de Noordelijke route. Deze liep via het neutrale Zweden en vandaar per vliegtuig naar Engeland. In de beginjaren van de oorlog arriveerde een aantal Engelandvaarders via de Oostelijke route (Sovjetunie, Japan, Verenigde Staten) in Engeland. Onder de Engelandvaarders bevonden zich ongeveer 70 vrouwen.
Verhoord door MI5 en de Nederlandse veiligheidsdienst.
De Engelandvaarders die Engeland wisten te bereiken stond een reeks verhoren te wachten. Allereerst screende de Britse geheime dienst MI5 de Engelandvaarders op politieke betrouwbaarheid. De dienst wilde zo voorkomen dat spionnen het land zouden binnenkomen. Na de Britse screening volgde een nieuwe ronde verhoren: deze keer door de Nederlandse veiligheidsdienst. Engelandvaarders moesten daarbij uitgebreid verslag doen van de reis die ze hadden afgelegd. Daarnaast verzamelde de Nederlandse veiligheidsdienst informatie over de situatie in Nederland en over collaborateurs. (bron: Nat. Archief)
Verhoor 29 maart 1945 van Albert Kolk.
De naam van de 2e. vader, Harmanus Blink, komen we ook tegen in het boek: “De Familie Meijer Ten Boer”
Uit dit boek een gedeelte van blz. 46;
“Het huis A146 dat Aaltje Meijer mocht bewonen van haar oom Benjamin van Dam, wordt door het ANBO eerst gevorderd, vervolgens verhuurd. Het huis is op 24 augustus 1943 verkocht aan Hermannus Blink, houtzager te Ten Boer voor fl. 1.300. Van 1 augustus 1943 tot 24 april 1948 heeft hij hier gewoond.
Op 23 maart 1948 vindt ook hier een Minnelijke Regeling plaats. Benjamin van Dam, die de oorlog heeft overleefd, had de woning in 1932 voor fl. 1.200 gekocht. Hij wordt hersteld in zijn eigendomsrecht. Partijen komen daarbij een verrekening overeen van de onkosten die Blink had gemaakt voor verbeteringen en de huursom, die hij aan Van Dam is verschuldigd.
Het perceel A146 kreeg na de oorlog verschillende huisnummers. Eerst, in 1954: Oosterhorn 2. Vervolgens, in 1971: Gaykingastraat 7. Het huis van Aaltje Meijer werd afgebroken in 2003.
Er wordt een Stolperstein voor Aaltje gelegd in het trottoir bij nummer 9.”
In het verhoor van Albert Kolk werden ook drie namen van Nederlanders genoemd;
Gerrit Hofland, Maarten Klos en Willem van Vliet.
Een gedeelte uit het verhoor van Gerrit Hofland, Scheveningen 24-03-1926;
Een gedeelte uit het verhoor van Willem van Vliet, Vlaardingen 04-04-1919;
Van Willem van Vliet zijn er 38 blz. te vinden in het Nat. Archief, w.o. zijn paspoort en het monsterboekje.
Wat er na 1945 verder in het leven van Albert Kolk gebeurde, heb ik niet kunnen achterhalen. Hij is op 6 januari 1956 overleden in Enschede, zijn beroep was toen kok.
Bronnen:
Nationaal Archief, Open Archieven, boek “De Familie Meijer Ten Boer”, Delpher en Gerd Arntz.