Terug in de tijd.
Het was een unieke vondst in 2018 toen het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) de allereerste Nederlandse luchtfoto’s ontdekte in hun eigen archief. Maar wat stond er precies op? Twee jaar is er gepuzzeld. De mooiste foto’s staan nu in het boek ‘Nederland uit de lucht geschoten’.
De unieke foto’s zijn ruim een eeuw geleden gemaakt door de toenmalige Fototechnische Dienst Luchtvaartafdeeling. In 1916 steeg voor het eerst een Farman hf22 op vanaf vliegbasis Soesterberg om Nederland van boven in kaart te brengen. Dat was geen benijdenswaardige klus voor fotograaf J.H. Sar. Terwijl het toestel met zo’n 80 kilometer per uur rondvloog, moest Sar rechtop staan in de vliegtuigcabine en overboord hangen om vogelvluchtopnames te kunnen maken.
Helse klus
Vooral ’s winters bleek dat een hels karwei. Zelfs een leren pantalon, met wol gevoerde overschoenen tot aan de knie, een leren jas, bivakmuts, valhelm en handschoenen hielden de waarnemers dan maar moeilijk warm. Het wisselvallige weer in Nederland was sowieso vaak spelbreker. In die tijd waren er maar twintig dagen in het jaar dat het helder genoeg was om scherpe opnames te kunnen maken.
De eerste foto’s werden gemaakt met een apparaat dat het Nederlandse leger letterlijk in de schoot kreeg geworpen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte op 8 augustus 1915 een Duits verkenningsvliegtuig een noodlanding bij Venlo. In het toestel zat nog een goed werkende luchtcamera. Dat bracht het Nederlandse leger op ideeën en een jaar later vlogen ze met dit apparaat over Nederland. ( bron: destentot / Raymond Boere )
Fototechnische dienst van de LVA
Het was voor commandant Henk Walaardt Sacré vanaf 1913 pionieren op vliegkamp Soesterberg. De start begon met een lege vliegheide en één gehuurd vliegtuig. Hetzelfde jaar kwamen wel de eerste drie Farman vliegtuigen en konden de verkenningen beginnen. De vliegtuigen en fotografie waren nog in een beginfase van ontwikkeling. Waarnemer en fotograaf Sar startte met een vliegenier in een Farman.
Waarnemer/fotograaf Sar zit achter vliegenier Koppen in een Farman.