Menu Sluiten

Kaakheem Ten Boer

In 1931 viel het doek voor het hotel-café-vergaderruimte Kaakheem, de reden was, verbreding van de weg.

bron: Groninger archief, foto 1930-1931
bron: archief chvtb, foto 1920-1925
bron: NvhN 2 febr. 1931
bron: NvhN 15 april 1931
bron: NvhN 11febr. 1931

De laatste eigenaar, Hindrik Kloosterhuis, doet het licht uit en sluit de deur achterzich in het jaar 1931.

Maar wie deed die deur open en het licht aan ?

Uit ledematen Ten Boer 1748

Aafke Pieters wed. van Hindrik Beudeker. Herbergier. Obijt / overleden 1750.

Maar een bewijs met een relatie tot Kaakheem heb ik niet gevonden.

Het jaar 1795

De eerste vermelding die ik tegen kwam was in 1795, een tolmeester met de naam Roelf Ebels. De naam Kaakheem was toen kokheim.(Kokhijm; Kokhaim = Kaakheem, eene buurtschap aan het Damsterdiep. Gewoonlijk wordt er het logement, dat daar staat, mede bedoeld; op Kokhijm is van oavend meziek, uit het woordenboek van Molema. Behalve tolmeester was hij ook een dedigsman (dedigsman (van Halsema) = scheidsman, uit het woordenboek Molema

bron: Handelingen van de representanten van het volk van Stad en Lande. Deel 3 en 4, 1795

Hoe verder?

Tot wanneer Roelf Ebels tolmeester is geweest weet ik niet, het was geen baan voor het leven.

Wie was Roelf Ebels ?

Geboren in Zeerijp, gehuwd met Grietjen (Grietje) Jans, van Delfzijl. Huwelijkscontract 17 april en het huwelijk in de kerk van Garrelsweer op 20 april 1783.

Kinderen: Elizabet 1784, Fenje 1786, Ebel 1791, Johanna 1793 en Jantjen is in 1796 geboren.

Grietje Jans Ekens is in 1826 overleden te Loppersum, 73 jaar is ze geworden. Roelf Ebels (Garrelt(d)s is in 1829 te Garrelsweer overleden, 87 jaar is hij geworden. Ze hebben een achternaam aangenomen in 1811, de macht van de kleine man uit Frankrijk.

Tolwegen / tolhuizen

Vanaf de 17e eeuw begon de handel over land te groeien en werden betere wegen aangelegd, die werden bekostigd met wegtollen.Tolhuizen verrezen daarop aan bijna alle verbindingswegen en invalswegen. Bij dergelijke tolhuizen vermeldde een tarievenbord de prijs die diende te worden betaald alvorens tolhek of tolboom werd geopend voor doorgang. 

 Koning Willem I herstelde het oude systeem echter weer in 1815 zodat hij een impuls kon geven aan de weg- en waterbouw. Tolheffing werd nu ingesteld volgens een vast stramien. Om de 5 kilometer (ongeveer een uur lopen) een tolhek en wel zo dat steden zich altijd in het midden van een dergelijke afstand bevonden; op 2,5 kilometer van elke stad stond een tolboom. Er kwam echter ook een abonnement beschikbaar voor diegenen die de tolboom vaak moesten passeren. Tol kon soms worden afgekocht voor een jaar. De tol werd geheven door een tolpachter wanneer het om een particuliere weg ging en door een tolgaarder (ambtenaar) wanneer het om een rijksweg ging. Vrijstelling van tol hadden onder andere de paarden van het Koninklijk Huis, boerderijen, molens en fabrieken die zich binnen 2,5 kilometer van de tol bevonden.

 Uiteindelijk werden op 1 mei 1900 alle rijkstollen afgeschaft. Gemeentelijke en particuliere tollen gingen echter verder en stelden toltarieven op voor nieuwe vervoermiddelen als stoomtramfiets en auto. Sommige tollen bleven bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. (bron: wikipedia)

Het jaar 1828.

In dit jaar wordt Tibichien geboren, op 2 juli te Kaakheem.

Haar vader was tapper (herbergier, kroegbaas)

Volgens mij was hij de eigenaar / huurde van Kaakheem.

bron: allegroningers

Niet duidelijk is geworden in welke periode precies, ik denk 1828-1830. Een verklaring hiervoor is het volgende, datum huwelijk is in 1827 te Groningen, hun tweede kind wordt geboren te Appingedam in 1830 en hun derde kind weer ergens anders.

Wie was Jan Luitjes Bieringa ?

Geboren in 1799 te Krewerd, het huwelijk in 1827 was met Stijntje Geerts Riga, zij kwam uit Groningen.

Schoonvader, Geert Daniels Riga was kastelein.

Kinderen: Tibichien 1828 (overleden 1829), Geert 1830 en Luitje werd in 1834 geboren.

Geert is in 1830 geboren te Appingedam en Luitje in 1834 in Enumatil, m.a.w. de familie heeft niet lang op Kaakheem gezeten.

Stijntje is in 1847 te Leek overleden, 49 jaar is ze geworden.

Jan is in 1868 te Leek overleden, zijn beroep was toen barbier.

De jaren 1830-1842

Gevonden een herbergier met de naam Hindrik Siemens Bolhuis, hij was gehuwd met Trientje Willems Weenhoff, herbergiersche.

Relatie tot Kaakheem ?

hun huwelijk was in 1838, hij 46 en zij 24 jaar oud.

Kinderen: Willem 1845, Hindrik 1846 en Geeske werd in 1852 geboren. (beroep van de ouders, herbergier, kastelein en herbergiersche) Hindrik Siemens is in 1855 overleden, oud 63 jaar, zijn beroep was toen, landbouwer.

Frima/Vrijmaak Weemhoff, Trijntje Willems 

Kerkhof te Wittewierum
Grafaanduiding: Ba-5 (rij-nummer)

Geboortedatum: 01-01-1814
Geboorteplaats: Garmerwolde
Datum overlijden: 03-02-1875
Plaats overlijden: Wittewierum
Echtgeno(o)t(e) van: Hindrik Siemens Bolhuis en Willem Willems Venekamp

Waar de naam Weemhoff vandaan komt, is mij een raadsel. In haar trouwakte met haar eerste man Hindrik Siemens Bolhuis staat dat ze Trientje Willems Weemhoff heet. Of Trijntje een (familie)band heeft met haar buurbegravenen Ba-3 en Ba-4, is eveneens onbekend. Trijntje is de dochter van Willem Conraad Frima/Vrijmaak (Willem Conraad Weemhoff genaamd in de trouwakte van Hindrik en Trijntje) en Reenje Klazens.
In de graven Ba-6 en Ba-7 liggen de jonggestorven zoontjes van Hindrik Bolhuis, de zoon van Hindrik Siemens Bolhuis en Trijntje/Trientje Willems Frima/Vrijmaak / Weemhoff. 

Het jaar 1842

bron: Geschiedenis; Gedenkboek der Inhuldiging en Feesttogten van Zijne Majesteit Willem II – 1840/1842

Mw.Eltje Jacobs Sikkens 1794 – 1876

geboren in Vierhuizen en ze is overleden in Ten Boer, 81 jaar is ze geworden en haar beroep was, logementhoudersche.

Drie huwelijken: haar eerste huwelijk (datum niet te vinden) was met Tonnis Jacob Benes, overleden 1826 in Appingedam.

Kinderen: Trientje 1816 en Jacob (Jakob) is geboren in 1818, en in 1855 in Ten Boer overleden.

het tweede huwelijk, 1828, was met de weduwnaar Roelf Tiemens van Kampen, beroep horlogemaker. Hij is in Ten Boer overleden in 1841, toen was z’n beroep kastelein.

derde huwelijk was met Arend Rijkels Linthorst in 1842.

Ik stel me voor, Eltje weduwe in 1841, de zorgen van de herberg. Arend, weduwnaar in 1841 en een achtergrond van de horeca, zijn vader was kastelein en herbergier. Zij 48 en hij 26 jaar, de zaak moest doorgaan, een verstandshuwelijk ?

Het jaar 1859

bron: nieuwe bloempjes 1859

Wie was A.R. Linthorst?

Arend Rijkels Linthorst, geboren op 26 augustus 1816 te Niezijl / Grijpskerk. Bij zijn huwelijk in 1839 met Harmina Clara Cost te Kantens, was hij pelmolenaarsknecht.

De vader van Arend was, Rijkel Geert Linthorst en zijn beroepen waren: schipper, koopman, kastelein en herbergier.

Arend z’n vrouw, Harmina Clara Cost komt in 1841 te overlijden, ze hadden samen 1 zoon, Willem. Geboren en overleden in 1840. De vader van Harmina was, Willem Cost predikant.

bron: family search

Het tweede huwelijk van Arend was in Ten Boer, op 27 oktober 1842 met de wed. en herbergiersche Eltje Jacobs Sikkens. Arend Linthorst is in 1875 overleden.

Brand mei 1893

bron: NvhN 26 mei 1893

Wie was K. Schoonveld ?

Kornelis Jakobs Schoonveld, geboren in 1843 te Garmerwolde. Zijn huwelijk was in 1869 met Bouwke Wierenga, geboren in 1848 te Woltersum.

Kinderen: Siebrig 1869, Pieter 1874 en Kornelis 1884.

Kornelis Jakobs, overleden in 1922 te Hoogeveen. Bouwke is in 1913 in Ten Boer overleden.

bron: NvhN

Verandering van eigenaar in 1917.

bron: NvhN

Wie was H. Kloosterhuis ?

Hindrik Kloosterhuis is geboren in Slochteren, in 1917 trouwt hij met Aaltje Nieboer, zij is ook geboren in Slochteren.

Kinderen: Elisabeth van 1917 en Geziena geboren in 1918.

Hindrik is in 1959 overleden, hij is 66 jaar geworden en Aaltje is in 1965 , zij is 69 jaar geworden.

bron: groningerarchief, foto 1905-1910

Geen antwoord op de vraag gevonden.

Wie deed de deur open en het licht aan ?

Het jaar 1795 is de eerste vermelding die ik gevonden heb en in 1931 was het einde van Kaakheem. Het was een tolhuis / logement aan het Damsterdiep, en eens om de zoveel tijd kwam er een nieuwe tolmeester op te wonen. Bij het einde van de tolwegen werd de functie ook anders van het gebouw, maar ook de verandering in de samenleving speelde daarin mee. Denk aan, auto’s, vrije tijd en het verenigingsleven kwam tot bloei. Wie weet brengt de toekomst een oplossing op deze vraag.

bronnen: voor zover al niet genoemd, allegroningers, openarchieven, delpher en ons eigen archief (chvtb)

1 reactie

  1. Alie Wiertsema

    Hindrik Kloosterhuis en Aaltje Nieboer hadden 3 kinderen
    Elizabeth, Geziena en Jacob. Roepnamen Betsie, Sien en Jaap.

    Te vr. Groet,
    Alie Wiertsema

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Het modereren van reacties is ingeschakeld. Het kan even duren voordat je reactie wordt weergegeven.