Omschrijving
Het complex met 24 woningen aan de Hamplaats is gelegen aan de Gaykingastraat in de kern van Ten Boer. Het complex bestaat uit acht blokjes van elk drie woningen, gegroepeerd in een groene ruimte. De woningen zijn in 1960 gebouwd door bouwbedrijf gebr. Groenewold uit Ten Boer, naar ontwerp van architectenbureau K.G. Olsmeyer uit Groningen. De woningen zijn gebouwd voor mensen boven de 45 jaar en bieden ruimte aan één tot twee personen. In een advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden worden de
1
Het idee van een woonwijk met diverse woningtypen en de benodigde voorzieningen, zoals een kerk en school, is kenmerkend voor een belangrijk concept in de na-oorlogse stedenbouw: de wijkgedachte. De wijkgedachte vindt zijn oorsprong onder andere in het principe van de Britse tuinstad van Ebenezer Howard. Het uitgangspunt van de wijkgedachte is dat de ruimtelijke en sociale ordening van een stad (of dorp) gebaseerd is op basis van hiërarchie: van woning tot wijk tot stad (en in dit geval tot dorp). Elke eenheid omvat een vastgesteld aantal inwoners/woningen waaraan voorzieningen zijn gekoppeld die in opeenvolgende niveaus de dragers van de wijkgedachte zijn. Op deze wijze zou de gemeenschapsvorming worden bevorderd. Ook boden de verschillende woningtypes, zoals gezins- en bejaardenwoningen, de kans dat mensen hun gehele leven in dezelfde wijk zouden kunnen wonen. Dit stedenbouwkundig principe is in kleine schaal herkenbaar in Ten Post.
Het huidige dorp Ten Boer is ontstaan uit twee bebouwingskernen; een kern rond de Hervormde kerk en lintbebouwing aan de Rijksweg langs het Damsterdiep. Na de Tweede Wereldoorlog werd door de bouw van een nieuwe woonwijk deze twee kernen met elkaar verbonden. In deze nieuwe wijk werden naast de genoemde bejaardenwoningen, eengezinswoningen en enkele voorzieningen, zoals een school gebouwd. In een latere fase werd tegenover de Hamplaats een bejaardentehuis gebouwd.
De woningen in de gemeente Ten Boer zijn echter niet gebouwd door een woningcorporatie, maar zijn gebouwd voor de particuliere woningmarkt en bestemd voor verkoop. Uit gegevens uit het gemeentelijk bouwarchief blijkt dat elke woning is gebouwd in opdracht van een particulier. Zowel het complex in Ten Boer als in Ten Post zijn elk als een geheel ontworpen door architectenbureau K.G. Olsmeyer. Een advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden uit 1964 meldt dat er mogelijkheid is voor mensen boven de 45 jaar om een kleine woning van het bestaande type te laten bouwen aan de Hamplaats door bouwbedrijf gebr. Groenewold uit Ten Boer (zie bijlage I). Mogelijk is het complex in fases tot stand gekomen, waarbij bij voldoende verkochte woningen een nieuw blokje kon worden gebouwd.
Waardering
De twee complexen van bejaardenwoningen aan de Hamplaats te Ten Boer en de Tammingastraat te Ten Post zijn van belang op grond van onderstaande criteria:
Cultuurhistorische waarde:
De twee complexen van bejaardenwoningen vertegenwoordigen cultuurhistorische waarde;
– als onderdeel van de ruimtelijke ontwikkelingen in Ten Boer en Ten Post als na-oorlogse uitbreiding van beide
dorpen;
– vanwege de sociaal-maatschappelijke waarde van de bejaardenwoningen voor de geschiedenis van de
volkshuisvesting in de gemeente Ten Boer ten tijde van de late Wederopbouw;
– vanwege de cultuurhistorische waarde als woningen gebouwd in opdracht voor particuliere kopers boven de 45
jaar.
Architectuurhistorische waarde:
De bejaardenwoningen vertegenwoordigen architectuurhistorische waarde;
– als onderdeel in de regionale volkshuisvesting rond 1960 waarbij de bouw van deze woningen een antwoord
bood op de vraag naar particuliere koopwoningen voor ouderen;
– vanwege de typologische waarde van de relatief kleine woningen in een groene omgeving gebouwd voor
ouderen in de late Wederopbouwperiode;
– vanwege de architectuurhistorische waarde van de woningen uitgevoerd in Wederopbouwarchitectuur, typerend
voor de naoorlogse woningbouw in de gemeente Ten Boer en typerend voor het oeuvre van de architect
Olsmeyer;
– vanwege het zorgvuldige materiaalgebruik en detaillering.
Stedenbouwkundige / ensemblewaarde:
De twee complexen van bejaardenwoningen zijn van stedenbouwkundig belang;
– vanwege de beeldbepalende ligging aan de Hamplaats en Tammingastraat;
– vanwege de stedenbouwkundige opzet met positionering van de woningblokjes in een groene aanleg;
– vanwege de ensmeblewaarde van het complex bejaardenwoningen in Ten Post met de omliggende
woningbouw en het schoolgebouw, als representant van het na-oorlogse stedenbouwkundige principe van de
wijkgedachte.
Authenticiteit:
De complexen van bejaardenwoningen zijn voor wat betreft het exterieur redelijk authentiek bewaard gebleven, hoewel sommige woningen meer oorspronkelijk zijn dan andere.
De stedenbouwkundige opzet met de positionering van de woningblokjes in een parkachtige aanleg is relatief gaaf bewaard gebleven.
Zeldzaamheid:
De twee complexen met bejaardenwoningen kennen vanwege de typologie en doelgroep een zeldzaamheidswaarde. In de provincie Groningen is een groot deel van dit type woningen reeds afgebroken of sterk gewijzigd. De zeldzaamheid van dergelijke complexen bejaardenwoningen zal alleen maar toenemen.
bron: rapport Libau