De gemeente Ten Boer had zich op 29 augustus 1910 gewend tot de Hoge Raad van Adel met het verzoek om een gemeentewapen. Het ingediende verzoek luidde:
Linksgeschuind van keel en azuur, het rechtervlak beladen met 4 abtsstaven van goud, uitkomende ui de deelingslijn; boven ieder van 3 dezer een vierpuntige ster van goud; in den rechterbovenhoek een boomstronk van sinopel vergezeld van 2 boompjes eveneens van sinopel; het linkervlak beladen met 3 golvende dwarsbalken van zilver; op den bovenrand van de derde twee zwemmende ganzen, op dien van de tweede een zwemmende gans van natuurlijke kleur. Het schild gedekt door een kroon.
De abtsstaven stonden voor de 4 kloosters, de dwarsbalken voor het Generaal Zijlvest (zie boven). De boomstronk was een symbool voor het dorp Garmerwolde, de twee kleine boompjes voor Lellens en de drie sterren stonden voor Ten Post, Windeweer en Overschild.
Dit, onheraldische en zwaar overladen, wapen kon geen goedkeuring krijgen van de Raad. De Raad stelde daarop voor het wapen te wijzigen en kwam met twee voorstellen:
drie golvende dwarsbalken en een schildhoofd met drie uitkomende abtsstaven, of
een gedeeld schild met twee gekruiste abtsstaven en drie golvende dwarsbalken.
In 1911 kwam de gemeente nogmaals met twee voorstellen. Het eerste was een zeer complex geheel, waarin alle voorgaande elementen opnieuw waren opgenomen in een gevierendeeld schild met een hartschild. Ook dit ontwerp werd niet goedgekeurd door de Raad. Het tweede ontwerp was eveneens gevierendeeld, met in I en IV ieder twee gekruiste abtsstaven, in II een ploeg en in III drie golvende dwarsbalken. Dit ontwerp werd wel goed bevonden, al rezen er vragen waar de ploeg opeens vandaan kwam. De gemeente gaf als antwoord op 1 juni 1911 dat de gemeente vooral een landbouwgemeente was en de ploeg dus een goed symbool was.
In de interne discussie van de Hoge Raad van Adel kwam uiteindelijk het uiteindelijke wapen als voorstel naar boven, omdat met de ploeg te algemeen en niet esthetisch vond. De gemeente ging daarop accoord met het voorstel.
De gemeente vroeg ook om het wapen gratis te verlenen, wat helaas niet kon, omdat de gemeente meer dan 5000 inwoners telde.
bron: heraldry-wiki.com
Een tijdje geleden ging ik
met o.a. de fractievoorzitter van GroenLinks Stad, Benni Leemhuis, naar een bijeenkomst van de Dialoogtafel. Een mooi moment om ook even het gemeentehuis van Ten Boer te laten zien.
In de raadszaal bleef hij stilstaan bij een plaquette die aan de muur hing. Het was een verklaring van de Hoge Raad van Adel en er was sprake van een Koninklijk Besluit uit 1912 en eentje uit 1972. Met name die laatste was intrigerend. Was er dan pas in 1972 een besluit genomen over hoe het wapen van de gemeente Ten Boer eruit zou moeten zien?
Maar zoals het gaat met die dingen, het raakte al snel naar de achtergrond. Tot ik vorige week een mailtje van hem kreeg. Bij toeval was hij gestuit op een Wikipediapagina die alleen over het wapen van de gemeente Ten Boer gaat.
Uit het artikel en de achterliggende informatie blijkt dat er wel wat gedoe is geweest rond het wapen. In 1910 vroeg de gemeente een wapen aan. Het zag er heel anders uit dan het huidige wapen, het was naar het oordeel van de Hoge Raad van Adel veel te druk en “niet heraldisch”. Nadat meerdere varianten werden besproken is uiteindelijk in 1912 het huidige wapen goedgekeurd. De belangrijkste onderdelen zijn de abtsstaven, die verwijzen naar de kerkelijke macht en de kloosters die in Ten Boer hebben gestaan en de golven, die verwijzen naar de invloed van het water en de wereldlijke macht, m.n. die van de waterschappen.
Het Koninklijk Besluit van 1972 ging over de kroon op het wapen. Die was nooit officieel goedgekeurd. De gemeente gebruikte het wapen met het kroontje erop al sinds de jaren ’30, maar het in 1912 goedgekeurde exemplaar was een wapen zonder kroon. Dat is dus in 1972 nog rechtgezet.
Annie Postma, 2014.
Uit het Harener weekblad, okt. 2018. Een gedeelte uit het verhaal van Eppo van Koldam.
En hoe nu verder? Als ik zo hier en daar die vraag opwerp, krijg ik verbaasde reacties. “Hoezo, het wapen van Groningen toch?”. Ik zal niet zeggen, dat dat niet de uiteindelijke uitkomst wordt, maar zo één op één als sommigen denken, is het toch niet. De wet van 1 juli 2018 tot samenvoeging van de gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer bepaalt in artikel 1 “Met ingang van de datum van herindeling worden de gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer” opgeheven. Die datum van herindeling is inmiddels bepaald op 1 januari 2019. Dan bestaan de drie ‘oude’ gemeenten niet meer. Er ontstaat één nieuwe gemeente, die – verwarrend genoeg – bij wet de naam Groningen heeft gekregen. Ik noem deze nieuwe gemeente voor de duidelijkheid maar even Groningen II. Die nieuwe gemeente Groningen II heeft op 1 januari a.s. in principe niets. Of beter, bijna niets, want in de wet zijn een aantal regelingen van de huidige gemeente Groningen van toepassing verklaard op Groningen II. Voor het overige blijven binnen de gemeente Groningen II voor de grondgebieden van de oude gemeenten de door die oude gemeenten vastgestelde regelingen nog twee jaar van kracht. Die tijd krijgt Groningen II om de huidige regelingen van de drie gemeenten om te bouwen naar een regeling voor de nieuwe gemeente.
Met de opheffing van de gemeente Groningen vervalt ook het wapen van die gemeente. Groningen II zal straks een nieuw wapen moeten aanvragen. Zal dat het oude stadswapen van Groningen zijn? In 1989 riep een Groninger wethouder al eens, dat hij wel af wilde van die groene roofvogels (de dubbelkoppige Duitse adelaar) in het wapen. Er is dus ruimte voor vernieuwing. Voorts dringt de heer Den Oudsten, die per 1 januari a.s. waarnemend burgemeester van Groningen II wordt, aan op gemeenschapszin na de fusie. Wat is dan mooier om voor de nieuwe gemeente een wapen vast te stellen, dat recht doet aan alle vijf voormalige gemeenten (Groningen, Hoogkerk, Noorddijk, Haren en Ten Boer), waaruit Groningen II straks bestaat.
