De Borstelfabriek.
(zie eerder het bericht van 27 januari jl.)
In de “borstelfabriek” van Senze Blokzijl was een meelmaalderij gevestigd en ook werden er tafel- en stoelpoten gepolitoerd, Op deze foto uit 1903 zien we van links naar rechts: Geert Pentinga, Jantje Stoffers, Fennechien Doornbos, Geert Wildeman, Enne Doornbos, Hendrik Maneschijn, Willem Koster (achter de handkar), Senze Blokzijl, Jan Blokzijl, Willem Groenewold, Anje Holtjer, Martje en Anje Blokzijl, Gerrit Klunder (met de kruiwagen), Geurt Blokzijl (met fiets), Gerrit Stoffers (met de kiep), Wobko Stoffers en Trientje Roossien met een kind. Later is het fabriekje verbouwd tot vier woningen.
Achternamen in alfabetische volgorde:
Blokzijl, Sense, Jan, Martje, Anje en Geurt. (zie het bericht van 27 januari jl.)
bron: fotoboek Ten Boer / uitgave Profiel Bedum
Doornbos, Fennechien ?
Doornbos, Enne. Gevonden een Enno Doornbos, verver / schilder van z’n beroep.
geboren in 1854-overleden 1932, gehuwd met Klaaske Oudman 1846-1912.
bron: Ten Boer in oude ansichten, deel 1.
Groenewold, Willem 1881-1968.
Holtjer, Anje ?
Klunder, Gerrit ?
Koster, Willem 1887-1980.
Maneschijn, Hendrik 1887-1958.
Pentinga, Geert 1878-1952.
Roossien, Trientje 1889-1973.
met een kind, ik denk dat het haar broertje is, Sense Roossien 1899-1979.
De familie Roossien vertrok in 1905 naar Amerika.
Trientje Roossien had een familielijn met Sense Blokzijl, hij was vernoemd naar de grootvader van zijn vrouw, Sense Bartelds Merema. Deze naam komen we ook in haar lijn tegen.
Stoffers, Jantje ?
Stoffers, Gerrit 1853-1927. Het echtpaar, Gerrit Stoffers enJantje v.d. Beek 1851-1932 kregen tien kinderen, waaronder Wopko / Wobko Stoffers 1888-1961.
Gerrit Stoffers staat op ansichtkaart met een pijp in de mond en kiep op z’n rug. Een pijp weten we wel wat dit is, maar een kiep?
“Kiepkerels werden zo genoemd naar de “kiep” (mars of mand) vol koopwaar die ze op de rug met zich meedroegen. Meestal bestond hun handel uit lapjes, stoffen en kleding die ze ‘s winters thuis hadden vervaardigd of elders op de kop hadden getikt. Daarom werden ze ook wel hozeveling of hozeveelnk genoemd (hozen zijn sokken of kousen, veelnk verwijst naar de streek van herkomst: Westfalen).
Velen ontpopten zich als handige handelaren die na verloop van tijd naast stoffen ook allerlei huishoudelijke artikelen, gereedschappen en andere gebruiksvoorwerpen meebrachten, bijvoorbeeld verkregen als ruil voor hun oorspronkelijke koopwaar”. (bron: de verhalen van Groningen)
Wildeman, Geert 1876-1907.
Borstelfabrieken.
Is de naam “borstelfabriek” wel goed gekozen bij deze kaart?
Volgens de advertentie uit 1895 werden er houten onderdelen gemaakt voor de borstels. Sense Blokzijl was een timmerman-gemeente architect.
Wat zien we nog meer op de foto?
Links van de ingang staat Enno Doornbos (verver) bij een houten raamwerk en Gerrit Klunder staat met een kruiwagen met hout erop. Achter de handkar met daarop zakken met meel, staat Willem Koster. Wie de foto heeft gemaakt weten we niet, kwam deze fotograaf toevallig langs in Ten Boer of was dit in opdracht van Blokzijl. Een reclamefoto voor zijn bedrijf, we zullen het nooit weten. En waarom staan er zoveel mensen op deze opname ? Een deel is familie van Sense Blokzijl misschien staan er noch 3-4 werknemers op. Een fotograaf had het liefst zoveel mensen op de foto, het was zijn handel om er zoveel mogelijk van deze opname te verkopen.
Of waren ze allemaal werknemers / thuiswerkers van Blokzijl ?
Opmerkingen / aanvullingen zijn welkom.
Twee voorbeelden van andere borstelsfabrieken in de provincie Groningen.
Sappemeer.
Jan Jager laat achteraan op het perceel een fabriek bouwen. Er was gemechaniseerd met een stoommachine waarmee alle apparaten via drijfriemen werden aangedreven. Langs het perceel was een brede sloot, waar boomstammen konden worden bewaard.
De aard van het bedrijf en de ligging van de gebouwen is te zien in de briefkop van de fabriek van eind 19de eeuw.
De produktie van, b.v., borstels ging over vele stappen.
Boomstammen aanvoeren en laten “wateren”, daarna de stammen uit het water halen en laten drogen. De stammen tot planken zagen (in de fabriekshal), een plank in kleinere stukken zagen, daarna de stukken in de juiste vorm voor, b.v., een schuier, de kromming er in schrapen, randen glad maken, gaten voor het borstelhaar boren. (bron: astro.unibonn.de)
Wildervank.
Mijn swager Weit Laanstra Heeft ook borstels gemaakt, en dat deed hij in de werkplaats van Kobus Oosterhuis maar dat was alleen het houtgedeelte. waar deborstels in gezet waren weet ik niet, Zou graag wel wat meer willen weten, alvast bedankt Reind Klei.