1913 zou het jaar worden van de herinnering aan het herstel van onze onafhankelijkheid sinds 1813.
De viering van het feit dat wij 100 jaar geleden bevrijd werden van onze Franse overheersers én dat ons land toen in 1813 een koninkrijk werd. Met in de hoofdrollen Napoleon Bonaparte, zijn broer Lodewijk en de oudste zoon van stadhouder Willem V, Willem Frederik, die de eerste koning Willem I zou worden.
Er zouden eeuwfeesten door heel het land georganiseerd worden, ondanks de dreiging van oplopende spanningen in Europa. Spanningen, die sinds 1900 groeiden door een grote wapenwedloop en het sluiten van talloze bondgenootschappen tussen vele landen. Er bleek een grote behoefte aan veiligheid te bestaan, maar men had niet door dat al dat vergroten van eigen militaire macht en aan- en uitsluitingen van wel/geen bondgenoten juist averechts werkten en een schijnveiligheid bevorderden. Met als resultaat dat er maar een kleine aanleiding nodig was op 28 juli 1914 (de moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk) om de Grote Oorlog/De Loopgravenoorlog/De Eerste Wereldoorlog te ontketenen. (bron: Corrie Stolk)
Groningen.
Of het wel wat zou worden met de historisch-allegorische optocht in Groningen bij gelegenheid van honderd jaar koninkrijk was vooraf de vraag. De Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingenverkeer gaf weinig ruchtbaarheid aan het evenement. Het weer leek evenmin mee te zitten. Eigenlijk viel het eeuwfeest in november, maar begin september kon nog een staartje zomer worden meegepikt. Dat viel tegen. Na een warme en droge periode was het nu regenachtig. Ook de zo feestelijk bedoelde 10 september 1913 begon met neerslag. Gelukkig klaarde het rond de middag op.
Langs de straten begonnen de Groningers een mooi plekje uit te zoeken om de optocht te kunnen zien. Die stoet combineerde kunstige bijdragen met goed bedoeld gefröbel. Voorop liepen de tamboers van het in de stad gelegerde infanterie-garnizoen. Daarachter wemelde het van de verwijzingen naar de geschiedenis van de voorgaande honderd jaar, bijvoorbeeld in de vorm van Kozakken. Het waren immers de Russen die in 1813 de Fransen uit Groningen hadden verjaagd. Meer allegorische voorstellingen verbeeldden de stappen voorwaarts die Nederland in een eeuw tijd had gezet op het gebied van wetenschap, kunst en economie.
Na de optocht werd de sfeer minder gewijd en vierde de stad verder. Het Nieuwsblad van het Noorden stelde tevreden vast dat het publiek zich waardig en kalm had gedragen: “’t Is zonder ongelukken afgelopen. Zowel ’s avonds als ’s middags en dat wil wat zeggen.”
De onafhankelijkheidsfeesten in het hele land waren op 18 juni 1913 losgebarsten. Op Waterloo-Dag speelden carillons in alle uithoeken van het koninkrijk nationalistische liederen. Steden en dorpen hielden optochten als die in Groningen. Er waren tentoonstellingen en massabijeenkomsten. Geschiedvervalsing was aan de orde van de dag. Zo werd een scherpe tegenstelling tussen de Franse tijd en de Nederlandse jaren gecreëerd.
(bron: Trouw / Paul van der Steen)
Ten Boer e.o.
(Het eerste huis links was het gasthuis van de gereformeerde kerk, dat door vier gezinnen werd bewoond)
(Links het café van Jan Veldman en rechts de woning van meester van der Molen, hoofd van de openbare lagere school)
Delfzijl 1914.
Ook in 1939 werd het uittrekken der Fransen (toen 125 jaar geleden) herdacht met spel en optocht, waarvan ook weer velen van de burgerij deelnamen.
Voor de 150 jarige herdenking in 1964 bleek geen voldoende geld en animo meer aanwezig te zijn, waarschijnlijk ook omdat de bevolking een latere bevrijding nu van een Duitse bezetting, in 1945 zelf had meegemaakt.
Met Google zijn twee filmpjes te vinden, opnames van het feest 1914 en 1939.
(zoek met: Delfzijl film 1914 of 1939).
