Slechte werk- en leefomstandigheden.
Minder bekend is dat dwangarbeiders in alle geledingen van de Duitse samenwerking werden ingezet. De meesten werkten in de industrie en landbouw, maar ook kleine (familie) bedrijven, gemeenten, kerken, bakkerijen, tuinderijen en particuliere huishoudens profiteerden van dwangarbeiders.
Door de slechte werk- en leefomstandigheden stierven gedurende de oorlog 2,7 miljoen buitenlandse dwangarbeiders in Duitsland. Onder hen 1,1 miljoen krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie en ruim 500.000 burgers die gedwongen werden te werken. Net als tijdens de oorlog werd ook daarna dwangarbeid niet als onrecht gezien, zei Christine Glauning, voorzitter van het Dokumentationszentrum NS-Zwangsarbeit in 2020 tegen Deutschlandfunk. “Dwangarbeiders waren zo alomtegenwoordig dat ze werden gezien als een normaal neveneffect van oorlog.”
In de DDR en de Bondsrepubliek vonden wel rechtszaken plaats over het onrecht dat dwangarbeiders was aangedaan, maar degenen die dwangarbeid organiseerden en ervan profiteerden, bleven veelal buiten schot Het duurde ook decennia totdat bedrijven, al dan niet onder druk van buitenaf, onderzoek lieten doen naar hun aandeel in de dwangarbeid in de Tweede Wereldoorlog. Ook toen veel feiten bekend waren, weigerden de Duitse overheid en het bedrijfsleven voormalige dwangarbeiders te compenseren voor het leed.
(bron: Duitslandinstituut.nl)
DWANGARBEIDERS NEDERLAND – WO II.
Op zaterdagmiddag 19 juni 1943 om 17.00 uur uit Groningen richting Duitsland gestuurd waar we ’s zondags aankwamen in Hamburg. Tewerkgesteld bij scheepswerf Blohm und Voss en ondergebracht in Lager Waltershof 4, de eerste barak. Na de bombardementen van juli 1943 weggevoerd met een rijnaak naar Magdeburg. In Schonebeck an der Elbe bij Junkers vliegtuigfabriek 4 weken gewerkt. Terug naar Hamburg, gevlucht naar Oldenburg met nog twee anderen, daar gepakt en naar AEL Oldenburg gebracht voor vier weken. Dit was op 6 september 1943. Daarna in verschillende gevangenissen: Bremen, Fussbuttel, Hamburg, daar veroordeeld tot het AEL Hamburg Wilhelmsburg en daar ontslagen in januari 1944. Daarna weer naar Blohm und Voss. Lager Fischmarkt, Grosse Elbstrasse, was een hoog gebouw met vijf verdiepingen. Ik lag op de derde verdieping met o.a. Wubs, Vos, Karreman, Blokzijl, A. Wupkens, Joop ?? Werkte met Frans Okkers uit Nijmegen. Onze voorman was Max Zubichs. Wie kan zich dit alles nog herinneren? Gaarne dan een berichtje. J. Knol Zoutkamp (documentatiegroep 40-45.nl).
Lijst, voormalig gemeente Ten Boer, Rode Kruis / Nat. Archief, blz. 6.
Naast gegevens over tewerkgestelden bevat de Collectie Arbeidsinzet ook gegevens over Nederlanders die tijdens of aan het einde van de oorlog in Duitsland woonden of verbleven. Dit kunnen personen zijn die al geruime tijd in Duitsland woonden, omdat ze bijvoorbeeld getrouwd waren met een Duitse(r). Maar het kunnen ook Nederlandse SS-soldaten zijn, of NSB-gezinnen die aan het einde van de oorlog naar Duitsland vluchtten.
1. Meedema Annechina, 20 februari 1920. Zij is geboren in Woltersum in het jaar 1921 met de voornamen, Annechien Berendina. Ze is in 2009 in Borger-Odoorn overleden.
2. Mieborg Renziena, 11 augustus 1919. Ze is geboren in Woltersum met de achternaam Nieborg. Verdere gegevens ontbreken.
3. Moorman Johann, 1 februari 1924. Hij is geboren in Groningen en in 2018 overleden in Ten Boer. Verdere gegevens ontbreken.
4. Mulder Wessel, 13 juni 1917. Hij is geboren in Ten Boer. In 1944 trouwde hij met Johanna Magdalena van Schie, 1917 – 1986. Wessel Mulder is in 1998 overleden in Vlissingen.
5. Offeringa Hilgond Jacoba, 26 februari 1919. Zij is geboren in Ten Boer. Verdere gegevens ontbreken.
6. Oomkens Jan H., 21 maart 1926. Hij is geboren in Thesinge. Hij is in 1944 overleden in Duitsland.
7. Paans Katharina, 19 november 1905. Zij is geboren in Haren met de voornaam Catharina. In 1934 is ze getrouwd met haar neef Cornelis Gerrit Paans, 1907 – 9193. Catharina Paans is in 2002 in Ten Boer overleden.
8. Piersma Jan, 15 mei 1920. Hij is geboren in Garmerwolde. In 1942 trouwde hij met Reina Aaltje Vos, geboren in 1921. Verder gegevens ontbreken.
9. Piersma Eit, 1 maart 1923. Hij is geboren in Ten Boer en in 2007 is hij overleden in Groningen.
10. Raves Johanna, 14 november 1923. Ze is geboren in Haarlem en in 2013 is ze overleden in Ten Boer.
