Menu Sluiten

Uit het verslag van burgemeester Obbo Johannes Scherphuis, blz. 15-22. 10-24 october 1944.

namen of woorden die niet duidelijk te lezen waren zijn van een ? voorzien.

Uitgelicht O.T. arbeiders.

De Organisation Todt (O.T.) was een Duitse bouwmaatschappij tijdens het bestaan van nazi-Duitsland, genoemd naar de oprichter Fritz Todt. De organisatie werd in 1933 opgericht. In 1945, toen het Derde Rijk was gevallen, werd de organisatie opgeheven.

bron: wikipedia.

De Frieslandriegel bestond uit een stelsel van anti-tankgrachten, schuttersputjes en wegversperringen. Met de aanleg was de Organisation Todt (OT) belast, de Duitse paramilitaire bouworganisatie die onder meer ook de werken van de Atlantikwall uitvoerde. 

In de blubber en klei.

Voor de handen die nodig waren, maakte de OT voornamelijk gebruik van dwangarbeid. Mannen tussen de 17 en 50 jaar werden hiervoor opgeroepen. De aanleg van het loopgravenstelsel begon pas laat, in het najaar van 1944. Het slechte herfstweer gooide regelmatig roet in het eten.

bron: Martin Hillenga.

Vervolg verslag.

Dinsdag 10 October 1944.
‘s Morgens zeer druk aan huis en op ‘t op spreekuur. Veel verzoeken om vrijstelling.
‘s Middags met Aal naar keuken geweest. Om 5 uur terug. Bezoek van H. Wiersum, Wieger en Roelfje. ‘s Avonds alle arbeiders aan de deur, ze waren zeer opposant en niet te overtuigen.
200 oproepen verzonden om vanaf Woensdag aardappelen te rooien. Door de regelingscommissie tevens veel boeren met paarden en wagens gevorderd voor ‘t vervoer naar het Noordelijk deel der gemeente of naar het schip.
Verzoek van de O.T. arbeiders om per auto te worden vervoerd. Buitenkamp gevraagd bij me te komen voor dit ver voer. Willemsen op bezoek om het kwartier te zien -gaarne aangenomen.
Met Griever gebeld over distributie vrije turf. Schepen toegezegd.

Woensdag 11 October.
Met Buitenkamp overeenkomst gemaakt voor het vervoer der arbeiders f 0,25 per km=
F 15,00 per dag. Van de Rijksverkeersinspectie bonnen toegezegd voor turf en olie.
‘s Middags met Aal naar Garmerwolde, Luddeweer en Overschild. Blink mij gevraagd om nog een auto met veel moeite Klei hiertoe bewogen. Met Blink afgesproken dat alle klachten over hem zouden loopen. Telkens weer gebeld met Toppinga en den griffier om de polderdijken te mogen sluiten. ‘s Avonds bericht van Toppinga dat de dijken langs ‘t Woltersummer diepje dicht mogen.

Donderdag 12 October.
Helmus gevraagd om de arbeiders, om beurten met Klei, te vervoeren. Helmus dit ‘s avonds toegezegd, afgesproken dat Klei Vrijdag, Zaterdag en Maandag, Helmus Dinsdag, Woensdag en Donderdag zal rijden. Toestemming om alle dijken van Fledderbosch en Boltjespolder te sluiten. De besturen hiermee in kennis gesteld.
Bezoek van O.T. man om 100 arbeiders voor het spannen van prikkeldraad langs het Eemskanaal. Afgeschoven naar Loppersum.

Vrijdag 13 October.
Evacuatiebureau plotseling naar Delfzijl ontboden in verband met vordering van huizen aldaar. De Secretaris met Griever de turfkwestie nader geregeld. ‘s Middags naar Woltersum, Overschild en den Dam. De wegen door Hoeksemeer en naar Wirdumerdraai overstroomd.

Zaterdag 14 October.
‘s Morgens Dominee Janssen van Ten Post op bezoek met vorderingsbevel voor zijn woning door een of andere Dienststelle ten behoeve van de Grüne Polizei. ‘d Eerwaarde naar ‘t Scholtenshuis verwezen om inlichtingen daar de brief ongetekend is. Weer verzoeken om vrijstelling en veel doktersbriefjes. Bulthuis opgedragen naar het veen te gaan om ‘zwarte’ turf.
‘s Middags naar Garrelsweer, schipper uit Weesperkarspel bezocht voor pak A en G. Zonder succes. Frouwe en Aal naar K. en K.

Zondag 15 October.
Frouwe en Aal met Lidl* terug die voorloopig van Zondag tot Donderdag bij ons blijft om met Frouwe heen en weer te gaan. ‘s Middags van de Munnik op bezoek.

*naam van een hond ?

Maandag 16 October.
De heer Knoop nog niet terug uit Delfzijl, waardoor stagnatie op het evacuatiebureau. Veel geloop van de Lagelandsters om onderdak. Reeds 77 gezinnen waarvoor wij huisvesting hebben te zoeken. ‘s Middags thee gedronken bij Cleveringa, ook daar veel moeilijkheden met inkwartiering, arbeidsinzet en huisvesting uit het inundatiegebied.

Dinsdag 17 October.
Bericht uit Delfzijl dat Delfzijl en Farmsum (8000 personen) moeten worden geëvacueerd. Later van de hoofdcommissaris gehoord dat dit voorloopig is afgelast. Het water in het Damsterdiep weer gestegen. Ook de laatste weg naar Overschild nu overstroomd.
David Start opgehaald door de S.D. Pastorie te Ten Post niet door de Duitschers in gebruik genomen. Vermoed wordt dat de brief betreffende vordering vals? is.
Bespreking met turfhandelaren en schippers over aanwas van turf.

Woensdag 18 October.
Met den griffier diverse moeilijkheden besproken. Pogingen aangewend om de auto ziekenvervoer terug te krijgen. ‘s Middags vergadering van molest (oorlogsschade) in Loppersum, daar gehoord dat arbeiders uit verschillende gemeenten per trein met onbekende bestemming zijn vertrokken.
Groote onrust onder de betrokkenen.

Donderdag 19 October.
‘s Morgens zeer druk op ‘t spreekuur en met de evacuatie. De eerste perceelen in Ten Boer, Garmerwolde en Ten Post aangewezen voor ontruiming of verplichte opname van evacuées.
‘s Middags naar Woltersum en Overschild geweest. ‘s Avonds talrijke verzoeken uit Ten Post om aflossing. In Groningen alle mannen van 18-25 jaar opgeroepen om per trein naar elders te worden vervoerd. Door Beuma B. ingelicht dat ook Haren, Hoogkerk en Noorddijk hieronder vallen maar dat allen boven 55 jaar en alle landbouw krachten hiervan zijn vrijgesteld.

Vrijdag 20 October.
Deelman verzocht een plan te maken voor doorschutten van de salon. Dreisse opgedragen om de diverse werken te verrichten. Materiaal uit Overschild en van door ‘t bureau wederopbouw voor evacuées beschikbaar gesteld materiaal. De varkens en kippen van Willemsen komen bij Dreise. ‘s Middags naar Jo en den griffier om met de laatste diverse mogelijkheden en de kwestie
molest- bezettingsschade te bespreken. ‘s Avonds lijst van Blink van de arbeiders uit Ten Post en omgeving met verzoek om aflossing, daar ‘t werk ook de volgende week nog niet klaar komt.

Zaterdag 21 October.
Dreise en van der Klei de kast teruggehaald van Huisman en de pulpitrum van Ritsema.Jan en Karie op bezoek.
Toestemming om eenig water uit de Fledderbosch en Boltjespolder te malen. met den heer Knoop afgesproken dat het evacuatiebureau Zondags zou zijn gesloten.
Voor Aal wat opgehaald.

Zondag 22 October.
‘s Morgens van Blink gehoord dat de ploeg Ten Post in tweeën zou afzwaaien. Hiervan een lijst opgemaakt. Nog diverse menschen gehad over evacuatie en dergelijke.
Frouwe thuis gegeten. Door moeilijkheden spoedig weer naar Groningen vertrokken.

Maandag 23 October.
Druk op ‘t spreekuur en ‘t evacuatiebureau. In Wittewierum veel ontruimingen. In Ten Post diversen huizen gevorderd. Tal van bezwaren, maar tenslotte deze bevredigend opgelost. De auto van Helmus gevorderd maar later weer vrijgegeven. De door mij voor ‘t turf halen aangewezen door de Duitschers gevorderd.

Dinsdag 24 October.
Paniek in Overschild door maatregelen door Slochteren genomen in verband met het plan om verschillende wegen door te graven. Slochteren heeft huis aan huis ontruimingsbevelen gezonden en wagens om menschen op te halen. Daardoor groote ongerustheid ook bij onze ingezetenen.
Alle vervoerders opgedragen om goederen van de Schildjers te halen en verschillende huizen aangewezen voor ontruiming. Intusschen de auto van Klei gevorderd en tal van moeilijke gevallen voorgelegd gekregen. Met machtiging S.G. Perceel van der Wijk in Ten Post gevorderd.
Grietje Tuin uit Niekerk met 7 kinderen teruggekeerd toen juist anderen het huis betrokken.
Grietje een miskraam en wij met ‘t geval verlegen. 50 menschen uit Ten Boer aangewezen voor O.T. Tegen den avond Willemsen met een wagen vol goed voor de deur. Bulthuis over turf die niet komt enz. De appels en peren geplukt.

Overzicht;

De pagina’s 1-6, (20-25 september 1944) van dit verslag zijn te vinden op 16 januari jl. op deze site.

Pagina’s 7-14 (27 september-9 october 1944) op 23 januari jl.

Donderdag 6 februari begint met blz. 23.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Het modereren van reacties is ingeschakeld. Het kan even duren voordat je reactie wordt weergegeven.