“80 jaar na dato”
Jacob Pesman.
Je zou Jacob Jan Pesman één van de grote zonen van Thesinge kunnen noemen. Niet iedereen wordt tenslotte generaal-majoor der infanterie in het Indische leger. Toch is er niet eens zo heel veel over hem bekend. Hij heeft een eigen Wikipediapagina, maar daarop staat vooral een droge opsomming van militaire feiten en ook blijkt niet alles op die pagina te kloppen.
Jacob Jan wordt geboren op 4 januari 1888 als zoon van Klaas Evert Pesman en Tjaaktje Groenveld. Ze staan beiden in de boeken vermeld als landbouwer. Klaas Evert en Tjaaktje waren vermoedelijk “dikke” boeren, want hun zoon kwam op de Rijks HBS terecht en ging naar de militaire cadettenschool in Alkmaar. Zijn eerste werkplek was de Johan Willem Friso kazerne in Assen waar hij cadet bij het eerste regiment infanterie werd.
Op 19 mei 1911 trouwt hij op tweeëntwintigjarige leeftijd in Den Haag met Willemina Catharina Kuiler. Samen vertrekken ze naar Indië en daar gaan ze op 8 oktober 1911 van boord. Jacob Jan wordt al snel bevorderd tot luitenant bij de infanterie van het KNIL In 1914 wordt zoontje Jacob geboren en in 1916 dochter Hendrika.
Hij doorloopt gestaag de militaire rangen in het KNIL, van luitenant 2e klasse, luitenant 1e klasse, kapitein, majoor tot luitenant kolonel. Na wat korte waarnemingen bij verschillende regimenten en een studiejaar in Nederland wordt hij in 1939 benoemd tot generaal-majoor.
Aan het eind van de jaren ‘30 is Pesman op het hoogtepunt van zijn carrière. Hij is van 1937 tot 1940 gedeputeerd grootmeester van de Orde Vrijmetselarij in Nederlands-Indië; daarvoor was hij in Malang voorzitter van de Rotary-club. Bij Koninklijk Besluit van 20 augustus 1937 werd hij benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en Pesman krijgt de leiding over de stadswachten en landwachten op Java die vooral uit de inheemse bevolking worden geworven. In 1942 wordt Pesman commandant van de Groep Bandung op West-Java. Over die periode is wat meer bekend, want hij was één van de commandanten die Java moesten beschermen tegen de invasie van de Japanners. In januari 1942 was Japan begonnen met de verovering van Nederlands-Indië en op 9 maart capituleerde het KNIL. Java was het laatste eiland dat veroverd werd.
Pesman wordt gevangen genomen en komt op Taiwan (of Formosa) terecht, toen nog een Japanse kolonie, waar hij in drie verschillende krijgsgevangenenkampen te werk gesteld wordt. Na zijn bevrijding wijkt hij uit naar Australië, waar een aantal eenheden van het KNIL gestationeerd werd na de capitulatie van Indië. Zijn vrouw Willemina overlijdt daar in 1945 in Melbourne.
Jacob Jan hertrouwt in 1948 in Nederland met Solreig Johanne Olsen en gaat met haar in Rijswijk wonen. Op 2 januari 1950 overlijdt hij in Groningen, waarna hij op 6 januari wordt gecremeerd in crematorium Driehuis in Velsen.
bron: Nat. Archief.
Eerder gepubliceerde portretten 2025:
Cohen Rosetta, 29 januari.
Boerma Egbert, 11 maart.
Borg van der Reinder, 14 maart.
Deelman Johannes, 27 februari.
Dijk Jan, 27 februari.
Doornbos Jan, 25 maart.
Dreise Klaas, 27 februari.
Elsinga Tjeerd,19 februari.
Hasselt Hartog van 29 januari.
Heys Hendrik, 12 maart.
Iddekingen Alko van, 22 januari.
Kwant Theda en Jan, 15 januari.
Medema Kornelis Willem, 5 februari.
Mulder Harm, 12 februari.
Noorman Berend Harmen, 4 maart.
Plas Jacob, 26 maart.
Reddingius Grietje, 6 maart.
Sundermeyer, Cornelis, 18 maart.
Sybenga Auke Anton, 5 maart.
Veldhuis Albert, 20 maart.
Woldering Roelof Martinus, 19 maart.
Zeldenrust Nanning, 26 februari.