Postkantoor Ten Boer.

De in 1850 in werking getreden Wet tot vaststelling van het briefport en tot regeling der aangelegenheden van de brievenposterij *  schoeide de postdienst op nieuwe leest. Het monopolie van de staat op het gebied van het brievenvervoer werd hiermede opnieuw vastgesteld. De dienst der posterijen legde thans meer de nadruk op de verzorgingsplicht *  .

“Het eerste praktische resultaat van de postwet van 1850 was de oprichting in de daarop volgende jaren van verscheidene nieuwe postkantoren en een groot aantal hulp(post)kantoren, de laatste onder het beheer van bezoldigde brievengaarders, waardoor de sinds 1811, bestaande distributiekantoren kwamen te vervallen. De toezegging in de wet, dat in elke gemeente een gelegenheid tot het ontvangen en verzenden van brieven met de post zou worden geopend, werd verwezenlijk door de vestiging van bestelhuizen *  .

Het Koninklijk Besluit van 26 juli 1850 voorzag voor de provincie Groningen in postkantoren te Appingedam, Delfzijl, Groningen, Hoogezand, Onderdendam, Veendam en Winschoten *  . Daarnaast werden er een groot aantal hulpkantoren geopend in de provincie *  . (bron: Gr. Archief)

De brievenbus, links van de ingang, zie de eerste foto.

 Sinds 1914 zijn deze brievenbussen rood.  De gietijzeren standaardbrievenbus zal, met de nodige aanpassingen, ruim 110 jaar in het straatbeeld te zien zijn. Langzaamaan maakte decoratie plaats voor functionaliteit. Zo verdwenen de rozetten op de zijpanelen en rond 1930 zag je het rijkswapen minder en minder. Op de plaats van het rijkswapen werden nu de lichtingstijden geschilderd of werden affiches geplakt voor kinderpostzegels en dergelijke.

Brievengaarder.

(brievenverzorger op een klein dorp, waar alleen een hulpkantoor is) bron: Koenen woordenboek 1937. Drie namen gevonden in Ten Boer van mannen met het beroep brievengaarder, Jan Klunder, Nicolaan Scholma en Siebolt Wiltjer. (in de periode 1888-1920)

Postbode, brievenbesteller.

Meer dan drie personen gevonden, Jan Veenkamp, Eefko van Weerden, Pieter Hoving, Popke Veenkamp, Lammert Antoon Hoffies, Hendrik Wildeboer, Klaas van Zalen, Egbert Abbring, Auke vd. Molen, Albert Derk Koch, Willem Roelfsema, Hendrik Scheeres, Jan Broeksema, Berend Lode deze lijst is niet compleet, het gaat over de periode 1885-1929. (bron: open archieven)

Wat is er te zien op deze foto?

Het postkantoor van Ten Boer. We zien drie volwassenen en zeven kinderen. Het witte hek om de tuin hebben we eerder gezien bij het huis nummer één. Zie het bericht van 27 december jl. Bij de drie mensen die achter het hek staan is het gissen naar namen en beroep. De vrouw kan misschien mej. Houwing zijn. Namen van de oudere man en de man in uniform blijven een vraagteken. Het uniform kan van een postbode of een politieagent zijn. Bij het groter maken van de foto zie je op zijn schouders iets wits. Is dit misschien Siebolt Wiltjer, de postkantoorhouder ?

Siebolt Wiltjer en zijn vrouw Aaltje Merema hadden vijf kinderen. Johannes geboren in 1893, een tweeling, Reina en Katharina 1895, Trientje 1899 en Anna 1901. Staan zij ook op deze opname ?

Een voorbeeld van een postbode uniform rond 1910-1920.

Gerrit Maneschijn geboren in 1853 en overleden in 1925. Maneschijn en zijn vrouw liggen begraven op de begraafplaats in Wittewierum.

Cijfers van de aantallen brieven en pakjes. (bron: post.nl)

Brieven:

jaren 1875 1900 1925 1950 1975 2021

miljoen 45 100 250 423 1.678 118

Pakjes:

miljoen 1 2,5 7,5 13 ? ?

Telefoonboek 1950.

Verhuizing van het postkantoor van de Lindenstraat 7 naar nummer 1.

Toen Mw. Trientje Wiltjer in 1964 met pensioen ging was ze 65 jaar. Haar opvolger was Kees Martens.

“Mijn vader heeft het stokje overgenomen van mejuffrouw Trientje Wiltjer. ( zij heeft bijna tot aan haar dood op Wigboldstraat 39 gewoond, zij bracht mijn vader nog vrijwel ieder dag koffie en of thee en was voor mij en misschien ook mijn zus oppas oma)”

bron: Jacob Martens

Op de de plaats van Lindenstraat 1 t/m5 en Wigboldstraat 37 en 39 heeft eerst een villa gestaan bewoond door de fam. Doornbos.
( tante Doornbos) voorwaarde voor de bouw van het postkantoor was dat zij op dezelfde plek kon blijven wonen. Later is zij naar Bloemhof verhuisd en is de fam. Groenewold daar komen wonen ( oorspronkelijk Triezenbergstraat).

Een aantal namen van postbodes:

Jaap Kiel ( Ten Boer)
Joop Dreise ( Woltersum, molenaar Fram)
Dirk Apol ( Thesinge)
Dienko Vink ( Ten Boer)
Jan Gerard Arkema.
Van der Klok ( Triezenbergstraat)
Noordhof ( Laantje, fietsenmaker, telegrambesteller)
Tot de jaren 80 was er een een postauto, ik herinner mij een DAF. Deze werd gestald in een garage aan de groene zoom.

Door de week waren er doorgaans 2 routes per dag ( 2 tranches)
Bij de route Ten Post hoorde ’s middags Hamwijk2 ( Blinkerdlaan, Bloemhof, Ommelanderstraat, Fivelstraat)

Nog drie verhuizingen.

Het VVV-kantoor in de Burg. Triezenbergstraat bracht uitkomst en daarna op het Koopmansplein 15 in de Read Shop.

Met de kennis van nu.

Twee foto’ s van het postkantoor in de Lindenstraat 1 Ten Boer. Op de tweede opname zie je geen tv-masten meer aan de schoorstenen. De kabel is gelegd voor de radio-televisie en voor de computer. De mail heeft de brieven aan de kant geschoven en de dagen van het postkantoor zijn geteld.

Bronnen:

Delpher, beeldbank Groningen, historische vereniging Bedum, RTV-Noord, telefoonboek 1950, Groninger Archieven, open archieven, Ned. academie voor filatelie, Cultuur Waardevolle bebouwing in de gemeente Ten Boer 2017, de Kaper van Aalst, stadindex, Koenen woordenboek, Monica Merema, ons eigen archief en onze dank gaat uit naar de familie Martens voor de verhalen en foto’s.