Over onderduiken werd ook nog niet of nauwelijks gedacht toen daarna mannen voor de “Arbeitseinsatz” in Duitsland werden opgeroepen: dat betekende werken in fabrieken of in de bouw op plaatsen waar Duitsland, dat veel soldaten in dienst had opgeroepen, werkkrachten ontbeerde. De eerst aangewezenen vertrokken, vaak vaders van gezinnen en zo en dan kwamen ze met verlof een paar dagen thuis. Wie tot werken werk werd verplicht kon op begrip rekenen, je had geen keuze net zo minals de Joden die toen, halverwege 1943, al bijna allemaal waren weggevoerd.
bron: De Vonk, 30 juli 1943.
In mei 1941 wordt de Opbouwdienst omgevormd tot de Nederlandsche Arbeidsdienst. ‘Ick dien eigen land en volk’, onder dit motto moeten jonge mannen een halfjaar werken in de Nederlandsche Arbeidsdienst.
‘ – de komst van een afdeling van de Arbeidsdienst naar Ten Boer. Ze werden onder gebracht in de School met den Bijbel aan de Stadsweg. Ze marcheerden ’s morgen en ’s avonds door het dorp en zongen tweestemmig van de wind, die op de heide alle zorgen wegwaait, een vertaling van een overeenkomstig Duits soldatenlied. In maart werden Tenboersters persoonlijk opgeroepen om werkzaamheden te verrichten voor de in de school gelegerde mannen van de Atbeidsdienst.Mannen moesten zich op bepaalde uren melden in de doorrit van café “Het Oude Raadhuis” tegenover het vroegere gemeentehuis voor het schillen van aardappelen voor de hardwerkende jongens, en vrouwen moesten hun kleren, die vaak stijf stonden van de klei, met de hand wassen. Velen weigerden, niet alleen om vaderlandslievende redenen. Men voelde zich ook vernederd en dat gold met name voor veel vrouwen, die er niet voor voelen om met de onderbroeken van de “Koenraads”, zoals ze werden genoemd naar een affiche, in de weer te zijn. ( bron: “Ket oet” blz. 9. 12 en 13 van Wiebrand Top )
Lijst, voormalig gemeente Ten Boer, Rode Kruis / Nat. Archief, blz. 2.
1. Boer Gerrit, 7 april 1921. Hij is geboren in Sint Annen, en in 1991 overleden in Ten Boer.De naam van zijn vrouw was, Meta de Vink, 1921 – 1998.
2. Boer Jantje, 3 maart 1905. Zij is geboren in Lellens. In 1924 trouwde ze met Arend Blaauw, de scheiding werd in 1935 uit gesproken. Verdere gegevens ontbreken.
3. Boerema Gerrit, 23 mei 1916. Hij is in Middelstum geboren, trouwde in Ten Boer op 7 september 1940. Met Johanna Westerkamp, geboren in 1923 te Siddeburen, gemeente Slochteren. Datum van scheiding 11 augustus 1944. Verdere gegevens ontbreken, wel kwam ik de naam Johanna in Amsterdam tegen;
4. Deizena Dirk, 8 april 1918. Hij is geboren in Kroddeburen met de achternaam, Deinema. In 1939 trouwde hij met Trijntje Wieringa, 1917-2011, Dirk Deinema is in 1999 overleden in South Holland Cook County Illinois USA.
5. Dijkema Wabbo, 17 maart 1923. Hij is geboren in Ten Boer. In 1952 trouwde hij met Rienje Hollander, 1921-1995. Wabbo Dijkema is in 2010 overleden.
6. Dijkema Klaas Albert, 4 juli 1922. Hij is geboren in Garmerwolde. Verdere gegevens ontbreken.
7. Doornbos Jacob, 11 januari 1924. Verdere gegevens ontbreken.
8. Dornboos Remke, 3 april 1920. Hij is geboren in Woltersum, met de achternaam Doornbos. In 1945 trouwde hij met Aaltje Bijlholt, 1921-2003. Remke Doornbos is in 1994 overleden.
