r
Uitgelicht de namen waar de burgemeester mee aan tafel moest zitten.
Hermann Johannes Conring, deze Oost-Fries die tijdens de oorlog de hoogste nazi-baas in Groningen was.
Conring was tijdens de Tweede Wereldoorlog Beauftragte, een gedelegeerde van de Duitse bezetter, belast met het toezicht op het bestuur in onze provincie. Dat de nazi’s daarvoor Conring kozen was niet vreemd. Hij kwam van net over de grens in Oost-Friesland, voelde zich verwant aan de Groningers en hij was een ervaren bestuurder.Conring was tijdens de Tweede Wereldoorlog Beauftragte, een gedelegeerde van de Duitse bezetter, belast met het toezicht op het bestuur in onze provincie. Dat de nazi’s daarvoor Conring kozen was niet vreemd. Hij kwam van net over de grens in Oost-Friesland, voelde zich verwant aan de Groningers en hij was een ervaren bestuurder.
bron: rtv-noord.
Christiaan Frederik Staargaard. Autoritaire indoloog die in Nederlands-Indië carrière maakte, maar door gebrek aan waardering uiteindelijk verbitterd repatrieerde. In jaren dertig ambteloos rentenier in Nederland die sympathiseerde met de NSB, maar zich daar pas na mei 1940 bij aansloot. Als Commissaris der Provincie Groningen niet opgewassen tegen de eisen van de bezetters. Benoemde steeds NSB’ers in ambtelijke posities en zette zich sterk in voor de inschakeling van burgers voor de graafwerkzaamheden van de Organisation Todt. Was tot kort voor zijn dood gedetineerd.
bron: parlement.com
Quirinus Rovers, kabinetschef. (zie NvhN van 28 april 1948, een gedeelte hieruit staat onderaan deze pagina.
Vervolg van zijn verslag.
namen of woorden die niet duidelijk te lezen waren zijn van een ? voorzien.
Woensdag 25 October 1944.
De gewone evacuatiedrukte. ‘s Morgens spreekuur over tewerkstelling. Zeer veel reclames. 25 personen overgehouden en dat nog met veel moeite. Bouwina* en Aal druk bezig met voorbereidingen voor de gasten. Dreise en Dekker de salon door geschut. Varkens en kippen gaan naar Dreise.
*Bouwina is de vrouw van Scherphuis.
Donderdag 26 October.
‘s Morgens auto Helmus gevorderd. Tenslotte weer vrijgegeven maar Helmus moet tusschentijds voor O.T. rijden. Om 10 uur man van O.T. met het bevel Woltersum ‘sofort’ te ontruimen. Dit bleek te zijn binnen een week. Veel protesten tegen tewerkstelling, veel voorbereiding inzake Woltersum.
Publicatie no. 7.
Later via griffier toestemming voor bewoners om te blijven. Tenslotte besloten’t grootste deel toch te doen vertrekken. Alleen degenen die noodzakelijk mochten blijven krijgen verlof hiertoe.
‘s Avonds vergadering op ‘t gemeentehuis. Tot 9 uur hiermee bezig geweest. 129 ontruimingsbevelen uitgezonden. ‘s Avonds Gien gebeld.
Vrijdag, 27 October.
Den heelen dag druk met de evacuatie, auto Klei gevorderd en direct naar Arnhem? gezonden.
Buitenkamp ‘s avonds 2 keer gereden om de menschen op te halen.
Den volgenden morgen Helmus weer ingezet. Ebeling van Garmerwolde gevorderd voor Dinsdag. Tot ‘s avonds laat gepuzzeld over huisuitzetting, ontruiming, samenwoning en dergelijke. De Willemsen gekomen.
Zaterdag 28 October.
Voortgezette voorbereiding ontruiming Woltersum. ‘s Morgens protest van de arbeiders; ze toegezegd dat ploeg 2 uit Ten Post Donderdag wordt afgelost. ‘s Middags naar Delfzijl en Appingedam met Aal. ‘s Avonds tal van ontruimingsbevelen geteekend. Veel verzet en pogingen om in Woltersum te mogen blijven. Het evacuatiebureau tot 11 uur ‘s avonds gewerkt.
Zondag, 29 October.
‘t Evacuatiebureau den heelen dag druk bezig. Overal kwartieringsinspectie en veel ontruimingsbevelen. Ook is ondanks den Zondag den heelen dag verhuisd.
Maandag 30 October.
Ongeveer 70 man opgeroepen voor todt -werk. Zeer groote moeilijkheden met onwillige bewoners. Den heelen dag in bittere kou gewerkt – geen brandstof.
Veel paardenwagens gevorderd voor het vervoer. ‘s Morgens bericht van nachtelijke overval door 2 Duitschers in Thesinge bij de Weduwe Dijkema. Ook dat de bezetting der bruggen wordt opgeheven. De gevorderde goederen aan de inwoners terug gegeven en een uur later opnieuw gevorderd., daar de bezetting weer was ingesteld.
‘s Middags drama Knoop -secretaris.Bericht van den commissaris over fietsen vordering.
‘s Morgens om 8 uur drama – Koster.
Klei Garmerwolde weigert z’n woning te verlaten.
Frederik Herman Broos, 1921-1990, die van 29 september 1944 tot en met 7 oktober voor de OT gewerkt had. Broos was landbouwersknecht en woonde van 7 februari 1944 tot 28 april 1945 in Ten Boer (A 112). De familie Meijer woonde op A 114, Gaykingastraat 43.
bron: uit de verzameling van Bjorn Spinder.
Dinsdag 31 October.
‘s Morgens spreekuur voor putjesgravers. Zéér veel ziekenbroeders en andere bezwaren, meer vrijstellingen dan O.T.ers. Van 7 uur s’Morgens tot 8 uur ‘s avonds zeer veel geloop en moeilijkheden om de menschen onder te brengen. ‘s Middags order gegeven de verwarming aan te steken.
Woensdag 1 november.
Weer veel verhuizingen. Willemsen* naar Overschild geweest, ‘t water tot de achterdeur en in de bakkerij. De weg achter Woltersum reeds hier en daar onder water. Moeilijkheden ten over. In Ten Post uitzetting door de politie van de Weduwe Schuchter bevolen. Tal van kwesties evacuées en gastheeren. De weg bij Noordman, tolhek doorgegraven. Auto J. Van Bruggen van Winneweer gevorderd voor vervoer arbeiders. Knol en Dreise kachels geplaatst bij Willemsen en in onze voorkamer.
*Rembertus Niklaas Willemsen, 1921-2017.
Donderdag 2 November.
Nieuwe ploeg ingezet voor O.T. (Ten Boer, St. Annen. Veel protesten en de noodige critiek.
Allen opgeroepen, maar ongelukkigerwijs juist onder de burgerij veel afkeuringen. Eerst Helmus met halve auto vol naar Groningen en toen kon Buitenkamp ze niet houden zoodat die 2x moest rijden. Later kwamen nog 4 vrijwilligers van Ten Post. Op het werk de oberluitenant verbolgen dat de ploeg niet grooter was. Maatregelen getroffen om de arbeiders per wagens van Zijl en paarden van Evenhuis te vervoeren.
‘s Middags vergadering in Loppersum met H.B. Fivelingo en burgemeesters betrokken gemeenten over afsluiting polders en peilverlaging Damsterdiep.
Hiervoor per gemeente aan te wijzen 15 mannen en te leveren 20 kub hout, 30 palen wat draad en gereedschap. Afgesproken dat de opzichter der gemeentefondsen leiding van Rozema het werk zullen regelen en vrijdag 3 November in Loppersum instructies zullen ontvangen. ‘s Avonds veel geloop en kwesties over O.T. werk. Daar Evenhuis te laat kwam zijn de arbeiders per auto van van Bruggen en per fiets heen en weer gegaan.
Vrijdag 3 November.
De arbeiders, zooals boven gezegd, per auto en fiets naar het werk. De herrie wat geluwd en de zaak weer meer in rust. ‘s Middags naar den Dam, ketel, oliereiniging auto.
Griffier gebeld over levering van de paarden die uitgezocht zouden zijn. Hiervan niets bekend. Rozema, opzichter Fivelingo belde op, dat de O.T. bezig is de weg bij Woltersum op zoodanig punt door te graven, dat de hele Boltjerspolder daardoor leeg zou loopen. R. zal zich hierover met heer Bruins in verbinding stellen. ‘s Morgens van de politie gehoord, dat 15 Duitsch sprekende mannen in burger een inval hadden gedaan in een boerderij onder Pauwen, f 2000,00, een paar fietsen, een levend varken en meer artikelen meegenomen.
Zaterdag 4 November.
Om 9 uur bericht dat de O.T. met het doorgraven van den weg bij Woltersum doorging. Hierdoor alle werk aan de dijken, nutteloos. Den heelen dag hierover getelefoneerd; om 9 uur ‘s avonds bericht van Toppinga dat een stuk wegberm , voldoende om het water te keeren zou blijven staan.
Enkele O.T.ers vrij gelaten, 5 nieuwe aangewezen. Vervoer per auto’s 14 man opgeroepen voor dijkwerk. Uitzetting Klei Garmerwolde. Bericht van de griffier paardenvordering voor deze gemeente afgelast. In ‘t dorp Overschild het water over den weg.
Zondag 5 November.
Betrekkelijke rust, geen notities.
Maandag 6 November klein ploegje van 4 personen voor aanvulling ingezet.
Dinsdag 7 November.
Heden en woensdag 8 November wel veel geloop maar geen bijzonderheden.
Donderdag 9 November.
2De oproep aan een aantal mannen voor aanvulling van de steeds slinkende groep. ‘s Middags in Loppersum vergadering van Molest. Voor de zooveels keer kletsnat thuis gekomen.
Vrijdag 10 November.
Behoudens wat moeite doordat soms een vervoerder met z’n auto wegblijft betrekkelijke rust.
‘s Avonds bericht dat de toevoerweg Wittewierum – Woltersum Maandag 13 November zal worden doorgegraven. 2De ontruimings bevel aan gezinnen die nog niet vertrokken zijn.
Voor Klaucke? in Papegang auto Helmus kapot gereden. De dijken rond de polders ten zuiden van het Damsterdiep weer gedicht, zoodat het Damsterdiep kan afstroomen. Aanhoudende storm uit het N.W. belet dit, zoodat het boezemwater steeds stijgt. Ook ten noorden van het Damsterdiep komen polders gedeeltelijk blank te staan daar er niet mag worden gemalen.
bron: NvhN, 28 april 1948.
Overzicht;
Eerdere dagen uit zijn verslag zijn te vinden:
20-25 september 1944, op 16 januari, 27 september-9 october, op 23 januari en 10-24 october, op 30 januari jl.
Donderdag 13 februari begint met zondag 12 november 1944.