“80 jaar na dato”
Harm Mulder.
Harm Mulder is in 1887 in Ten Boer geboren en we vinden hem in 1895, op zijn achttiende, terug op de bark Lucina waar hij lichtmatroos is. Dat schip zal in 1901 met man en muis vergaan, maar Harm is inmiddels opgeklommen tot stuurman en trouwt in 1907 met Jantje Buiskool en heeft zich gevestigd in Vlissingen. Ze zullen samen 10 kinderen krijgen, waarvan er vier al jong overlijden.
Later verhuist het gezin Mulder naar Groningen en in juni 1942 gaan ze van Groningen naar Haren, waar ze aan de Stationsweg 42 gaan wonen. Harm is actief in het verzet, hij verbergt joden en andere onderduikers en doet allerlei ander verzetswerk.
bron: OVCG.
Ook zijn jongste zoon Menco Rein (geboren in 1923), zal een rol in het verzet gaan spelen. Menco’s oudere broer Derk wordt een onschuldig slachtoffer van de oorlog.
Derk (geboren in 1919) was een zwakbegaafde jongen, die bij een kwekerij in Harenermolen werkte. Door de week verbleef hij bij zijn werkgever, in het weekend was hij thuis aan de Stationsweg. Op zondagavond 2 oktober 1942 liep hij terug naar de kwekerij langs de spoorlijn. Bij het rangeerterrein aan de Onnerweg werd hij aangehouden door een Duitse soldaat. In plaats van rustig zijn papieren te laten zien, hij had toestemming om daar te zijn, zette hij het in paniek op een lopen. De familie had hem eindeloos uitgelegd hoe hij moest reageren wanneer hij staande gehouden zou worden: vooral niet wegrennen! De Duitse soldaat schoot en Derk overleed vrijwel onmiddellijk.
Vader Harm schreef aan zijn dochter (Ep)pea: “Wij hebben vandaag ons eerste offer moeten brengen aan de oorlog”. Had hij een voorgevoel over wat zijn jongste zoon zou overkomen? Menco Rein was net als zijn vader een opleiding tot stuurman aan de Zeevaartschool gaan volgen. Tijdens een reis met een kustvaarder naar het noorden is hij in juli 1943 in Zweden van boord gegaan en heeft zich gemeld bij de Nederlandse consul. Hij ging inlichtingenwerk doen en werd daarvoor gearresteerd, omdat hij daarmee de Zweedse neutraliteit schond. Hij werd veroordeeld tot zes maanden dwangarbeid, maar eerder vrijgelaten. Hij wist in februari ‘44 Engeland te bereiken en kreeg bij de Nederlandse Inlichtingendienst een opleiding tot geheim agent. Hij kwam in eerste instantie niet voor uitzendiging in aanmerking, omdat hij een opvallende wijnvlek in zijn gezicht had. Men was bang voor herkenning. Menco liet de wijnvlek operatief verwijderen en in de nacht van 27 op 28 maart 1945 was het zover: Menco werd gedropt bij Nieuwkoop met vijf radiosets. Nadat hij de radiosets had bezorgd, ging hij ander inlichtingwerk doen. Hij was vooral actief als operator en verzond berichten naar Engeland vanuit een seinpost in Utrecht.
In de nacht van 22 op 23 april 1945 zond Menco zijn laatste berichten door. Hij was van plan de volgende dag naar het bevrijde Groningen te gaan, om in Haren de verjaardag van zijn moeder op 25 april te gaan vieren, maar ‘s nachts viel de SD de woning waar hij verbleef binnen. Toen zijn zendinstallatie werd gevonden, werd hij gearresteerd en opgesloten in het hoofdkwartier van de SD in Utrecht, aan de Maliebaan. De volgende ochtend werd hij dood aangetroffen in zijn cel. Zijn lichaam vertoonde geen tekenen van marteling, sectie wees uit dat hartfalen de meest waarschijnlijke doodsoorzaak was.
Zijn vader Harm overleed op 20 oktober 1945, aan een hartverlamming, 67 jaar oud.
Volgende week woensdag 19 februari;
Het portret van Tjeerd Elsinga, een onderduiker.
Portrettengalerij:
familie Kwant 15 januari, Alko van Iddekinge 21 januari, Rosetta Cohen & Hartog van Hasselt 29 januari en Kornelis Willem Medema 5 februari jl.
Aan het eind van alle portretten worden de bronnen die gebruikt zijn voor het schrijven van de verhalen vermeld.