Tips, een bezoek naar een melkfabriek en twee boeken.

Het eerste boek.

GRONINGEN Het eerste exemplaar van het boek De Hel van Husum is, met enige uitstel door de coronacrisis, overhandigd aan de voormalig commissaris van de koning in Groningen, prof. drs. Max van den Berg. In het boek beschrijft Theo Afman de lotgevallen van zijn familie, een Groningse familie uit Ten Post, inde Tweede Wereldoorlog. 

Het non-fictie verhaal is gebaseerd op tal van gevonden documenten en levert een aangrijpend beeld op van een verdeeld Groningen, over verzet en verraad en over gewone mensen die in deze omstandigheden op een gruwelijke manier worden vermoord.

Afman, een gepensioneerd partner van een accountantsorganisatie met een passie voor geschiedenis, ontdekt dat zijn opa, Tijl Afman uit Ten Post, als verlengstuk van een verzetsgroep in Ten Boer, in de laatste jaren van de oorlog de verantwoordelijkheid heeft voor zo’n dertig onderduikers voor wat betreft voeding en huisvesting. Na de oorlog werd daar nooit over gesproken. 

Klopjacht

Tijl Afman heeft vijf zonen die allen voor korte of langere tijd moeten onderduiken. Zoon Tamme wordt gearresteerd door de Landwacht, een organisatie van Nederlanders die samenwerken met de Duitse bezetters. In diezelfde nacht wordt een ware klopjacht gehouden op Kees Afman, een oudere broer van Tamme. Die wordt niet gevonden, wel onderduikersvriend en dorpsgenoot Hennie Stijve. Tamme en Hennie belanden via het politiebureau in Groningen, kamp Amersfoort en KZ Neuengamme bij Hamburg in het relatief onbekende concentratiekamp HusumSchwesing aan de Duitse waddenkust. 

Hel op aarde

Dat blijkt een hel op aarde te zijn. In Husum-Schwesing moeten de gevangenen in de moerassige klei een anti-tankgracht graven. Hitler is bang voor een tweede invasie. De omstandigheden zijn weerzinwekkend. Na zes weken hebben de gevangenen de helft van hun lichaamsgewicht verloren. Het credo van het kamp is: ‘Vernichtung durch Arbeit’. Husum-Schwesing wordt een Nederlands massagraf. Er sterven honderden gevangenen in enkele maanden tijd. Ook Tamme Afman (22 jaar) en Hennie Stijve (19 jaar) bezwijken. 

Berend Noorman uit Ten Boer, die het wel overleeft, komt het slechte nieuws na de bevrijding aan de ouders van Tamme brengen. Bij de beschrijving van de omstandigheden in het concentratiekamp Husum-Schwesing heeft de auteur hulp gekregen van Jan van der Liet (93 jaar), de enige Nederlander die Husum-Schwesing heeft overleefd en thans nog in leven is. De allerlaatste getuige.

NSB’er uit Bedum

Theo Afman heeft onder meer geprobeerd te achterhalen wat de Duitse SS en de Kapo’s dreef tot hun misdadig gedrag. Uit hun dossiers blijkt dat velen, ook na de oorlog, geen greintje spijt hebben van hun misdaden. In de dossiers van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging in Den Haag weet de auteur ruim zeventig jaar na de oorlog de verrader van zijn oom te vinden. Het gaat om een NSB’er uit Bedum. Een bekende van de familie.

Het boek is voor € 19,99 in de boekhandel of online vekrijgbaar. Titel: De Hel van Husum. ISBN nummer: 9789090329482.

Bron: eemsbode

Het Tweede boek.

De Groenevelds waren stijfkoppen en snel op de tenen getrapt. Dat concludeert journalist Gerrit Wolters na een bijna tien jaar durende journalistieke speurtocht naar zijn Groningse wortels. Hij deelt zijn bevindingen in het boek Een Echte Groeneveld is onbuigzaam .

Gerrit Wolters (1945) heeft zijn wortels in Deventer en Zwolle. Hij werkte jarenlang in de dagbladjournalistiek. In 2009 werd hij gegrepen door de genealogie: hij wilde alles van zijn voorouders weten. 

Op zoek naar een voor hem onbekende tak van zijn familie – de Groenevelds – kwam hij voor het eerst in zijn leven in Garmerwolde, Bedum, Ellerhuizen, Woltersum, Ter Laan en Ten Boer. 

Herenboer Leendert Jans Groenveld

Hij kwam terecht in familiegeschiedenis vol welstand. De Groenevelds bleken te behoren tot de rijkere graanbaronnen en veeboeren van Groningen. Net de rond 1640 in Garmerwolde geboren herenboer Leendert Jans Groenveld (zonder e) als grondlegger. 

Om hun bezittingen veilig te stellen, werd vaak zeer beperkte kring getrouwd. Zelfs bloedverwantschap was geen enkele belemmering voor een succesvol en vruchtbaar huwelijk. Het huwelijk tussen Wolters’ betovergrootvader Willem Jans Groeneveld en diens volle nicht Martje Klaassens Wijk resulteerde in maar liefst twaalf kinderen. 

De Stille Beving

Het paar woonde in een kop-hals-rompboerderij met 46 hectare grond in Ter Laan, en profiteerde daar in 1880 van de grondverkoop voor de aanleg van de spoorlijn Groningen-Delfzijl via Bedum en Ter Laan. 

Diezelfde boerderij speelde meer dan anderhalve eeuw later de hoofdrol in De Stille Bevin g, de documentaire van Piet Hein van der Hoek over het door aardbevingen getroffen gebied rond Bedum. Twee jaar lang werden Annemarie Heite en Albert Ubels, de huidige bewoners van de voormalige ‘Groeneveldboerderij’, gevolgd door 24 camera’s. 

Verder verhaalt Wolters onder meer over de ‘verboden’ relatie van de orthodoxe Heine van Maar met de vrijzinnig hervormde Jacomina Groenveld, de uiteindelijke teloorgang van de Groenevelds, de merkwaardige ziekte die de Groeneveld-familie al decennia teistert en de onbekende vader van ‘oplopertje’ Martinus Groeneveld.

Het boek Een Echte Groeneveld is onbuigzaam verschijnt bij Uitgeverij Van Warven uit Kampen. ISBN: 978-94-93175-19-8.

Bron: DvhN