Vrouwe Justitia

‘misdaadgolf’ Ten Boer in de jaren 1865-1919 ?

19e eeuw

Rusch

gewone russchen, eene der algemeenste soorten van ’t geslacht bloembies, ook zachte biezen, steenbiezen en gemeene biezen geheeten, eigen aan vochtige, veenachtige graslanden.

20e eeuw

De Groningse gemeente Ten Boer is de veiligste van Nederland. Daar werd vorig jaar bijvoorbeeld geen enkele auto of motor gestolen en er werden geen zakken gerold. Ook was er geen sprake van een straatroof of overval. ( bron: NOS mei 2016 )

Jan Jans van B., een zwerver. (krantenartikel NvhN 1903)

Wat is het verhaal achter deze naam ?

Zijn naam voluit vermelden doen we uit privacy reden niet. Jan Jans geboren in 1836 te Groningen. Zijn eerste huwelijk was in 1864 met Geertruide V. Ze kregen samen zeven kinderen, waarvan alleen de oudste twee Fennegien en Jacobus volwassen werden. Na hem kwamen nog vier broers, allen door vader Jan aangegeven met de voornaam van z’n vader Jan, en een zus Trjntje. Twee werden niet ouder dan één jaar, de andere drie bereikten zelfs die leeftijd niet.

Hun dochter Fennegien kwam in 1942 te overlijden en van zoonlief Jacobus heb ik geen overlijdensdatum kunnen vinden.

Z’n eerste vrouw kwam in het jaar 1881 te overlijden.

Het tweede huwelijk van Jan Jans was in 1882 met de weduwe Gesina V. Het gezin leefde vanaf 1885 gescheiden, Gesina ging met haar kinderen uit het eerste huwelijk naar Amsterdam, Jan vanaf 1884 afwisselend als kolonist te Veenhuizen en elders.

Vluchten van verdriet ?

Waarom raakte Jan Jans van B. aan lager wal ?

Het huwelijkspad van hem en Geertuida V. was niet met rozen bezaaid, van de zeven kinderen, hebben ze er vijf verloren. En Jan verloor z’n vrouw in 1881.

Een derde vrouw in het leven van Jan Jans was, Vrouwe Justitia, dit was een knipperrelatie.

Jan wordt vier maal veroordeeld wegens landloperij en bedelarij en krijgt bijkomende straf opzending naar Veenhuizen. Tussendoor verblijft hij in Groningen, waar zijn broer Heike hem tweemaal onderdak verschaft, en in het Duitse Sterkrade (deelstaat Nord-Rheinland)

Vonnissen Assen, 1879, 1881 en 1883. Groningen ook meerdere keren en Heerenveen in het jaar 1887.

Signalementenregister Veenhuizen.

Jan Jans de B.

Binnen een jaar nadat hij in Ten Boer een aalmoes vroeg, is hij overleden op 15 januari 1904 in Kolonie 1, in de Veenhuizer volksmond “het Eerste” genoemd.

Veenhuizen, De Kolonie.

het is bekend van o.a. de voorstellingen “Pauperparadijs” na het verhaal van Suzanna Jansen en de boeken van Wil Schackmann.

Veenhuizen was één van de zeven Koloniën van Weldadigheid en de grootste onvrije kolonie. Gezinnen, wezen, bedelaars en landlopers verbleven hier onder 24-uurs bewaking. Zij werden door de vele plaatselijke afdelingen van de Maatschappij van Weldadigheid vanuit tientallen grotere plaatsen in Nederland opgezonden. ( bron: drenthe.nl )

Het Vierde Gesticht.

Er waren drie “gestichten”, in elk gesticht was er plaats voor ruim 1200 mensen. Het kerkhof werd het 4e gesticht genoemd, het ligt ver buiten Veenhuizen en er liggen hier, ruim 16.000 mensen begraven.

Jan Jans van B. ligt hier dus bij.

bronnen: delpher, open archieven, allegroningers, folder begraafplaats Veenhuizen, hccnet, NOS, Drenthe.nl, alledrenten, beeldbank Groningen, archief rechtbank Groningen en ons eigen archief.